Cmentarne porządki w Stolcu

Jest rok 1792 Juergen Bernard Wilhelm von Ramin galopuje konno po lipowej alei wprost na przepiękne schody swojego pałacu w Stolcu. Koń staje dęba, a jeździec upada na kamienne stopnie i umiera. Jego młoda żona funduje pomnik na cmentarnym wzgórzu. Widać na nim pogrążoną w żałobie kobietę i dziewczynkę tulącą psa.

Te i inne opowieści o Stolcu usłyszeliśmy w sobotnie popołudnie, gdy po kilkugodzinnej pracy na cmentarzu zwiedzaliśmy pałac von Raminów.

Ale po kolei.

-Jedziemy kopać groby!- ta decyzja podjęta została spontanicznie, gdy dowiedziałyśmy się, że nasz daleki kuzyn Damian przy współpracy pp. Zimnickich organizuje akcję porządkowania niemieckiego cmentarza w Stolcu w gminie Dobra.

I tak w sobotni poranek stanęłyśmy u stóp cmentarnego wzgórza przy kościele. Na wzniesieniu zobaczyłyśmy zdekompletowany pomnik Juergena von Ramina oraz sporą grupę ludzi uwijających się z piłami, sekatorami i innym sprzętem. Po szybkich i radosnych powitaniach dołączyłyśmy do sprzątających. Poznaliśmy Zarówno grupę Damiana, jak i kilkoro mieszkańców Stolca, którzy dołączyli do akcji. Przez moment obserwowałyśmy pracę, by szybko zrozumieć, że każdy musi znaleźć tu swoją niszę bądź specjalizację.
Jedni karczowali i wycinali, inni znosili chaszcze w jedno miejsce. Ktoś czyścił metalowe krzyże wystające z ziemi, ktoś zajął się aprowizacją. Początkowo dołączyłyśmy do grupy "karczowników" , ale zaczęliśmy sobie wchodzić w drogę, więc poszukałyśmy własnej specjalizacji i tak przez następne godziny odkrywałyśmy i porządkowały kolejne kwatery. Z zielonego gąszczu powoli wyłaniały się groby, zapomniane postumenty, pozostałości po ogrodzeniach... Co jakiś czas trzeba było przerwać prace z powodu silnych deszczy, które na szczęście trwały krótko i nie zniechecały do dalszej pracy.

Gdy po południu już mieliśmy się zbierać do zwiedzania pałacu, porządkując skarpę natknęłyśmy się na kawał żelastwa w ziemi... Po skrzyknięciu ekipy odkryliśmy, że z ziemi wydobywamy jeden z metalowych krzyży i wtedy ruszyła lawina! Już nikt nie chciał iść odpocząć, wszyscy rzucili się do szukania. Jedynie resztki zdrowego rozsądku pozwoliły nam oderwać się od pracy i ruszyć na zwiedzanie ( na czas zwiedzania do naszej rodzinno-koleżeńskiej ekipy dołączyli taże Piotr i Agatka, którzy już wcześniej marzyli o obejrzeniu tego zabytku)

Pałac jest w dosyć dobrym stanie, bo przez lata stacjonował tu WOP. Niestety wnętrze wygląda o wiele smutniej niż fasada. Z dawnego wystroju pozostały.... ułomki kafli z pieców. Właściciele są jednak pełni wiary, zapału i marzeń, a to dobry prognostyk. Przy tej okazji warto dodać, że pp. Marzena i Daniel Zimniccy to cudowni, ciepli i bardzo bezpośredni ludzie, bez których weekendowe sprzątanie w ogóle by się nie odbyło!
Obejrzeliśmy zarówno pałac, jak i pomieszczenia gospodarcze oraz ogromny park. Wysłuchaliśmy wielu fascynujących opowieści, bo Marzena okazała się wspaniałą gawędziarką.
Wieczorem, siedząc przy kolacji w salce filii Gminnego Centrum Kultury i Bibliotek, gdzie nieodpłatnie nocowaliśmy, patrzyliśmy z dumą na nasze dzieło. Oto w miejscu, gdzie jeszcze rano widać było tylko zarośnięte bzem wzgórze z kilkoma zardzewiałymi krzyżami, teraz patrzyło na przechodniów kilka krzyży więcej, a w rogu ogrodzenia wznosiła się hałda chaszczy, którą mieszkańcy mieli wywieźć w najbliższym czasie.

W niedzielę od rana wróciliśmy na cmentarz. Zaskoczył nas Piotr- mieszkający naprzeciwko cmentarza, pomagał nam w sobotę, ale w niedzielę miał inne plany. Jednak w niedzielę powitał nas słowami:

- patrzcie, co mi zrobiliście! - i został z nami do końca, odkrywając kolejne metalowe krzyże na wzgórzu i dalszej części cmentarza.

A my?

My nadal porządkowałyśmy kwatery "ogródki", jak je pieszczotliwie nazwałyśmy. Przy okazji skompletowałyśmy dwie połamane płyty nagrobne.

Szukając kolejnej kwatery do uporządkowania, Chuda natknęła się na granitowy słupek.

-Chodź, odkopmy go, ma taką ciekawą formę- zaproponowała.

Ochoczo wzięłyśmy się do kopania wokół słupka, gdy usłyszałyśmy metaliczny dźwięk. Początkowo myślałyśmy, że znalazłyśmy fragment ogrodzenia, jednak dalsze kopanie przekonało nas, że dokonałyśmy odkrycia ciekawej metalowej tablicy nagrobnej! Jeszcze tego samego dnia została ona oczyszczona, zabezpieczona przed rdzą i wróciła na swoje miejsce.
Niedziela była dniem wielu takich odkryć. Mniej było karczowania, a więcej szukania najstarszych nagrobków, prac zabezpieczających i wielu emocjonującaych chwil. W efekcie dwudniowych działań zamiast siedmiu krzyży, które zastaliśmy na wzgórzu, stoi ich kilkanaście wygrzebanych spod darni, wyczyszczonych i ustawionych rodzinnie. 

Pracy jest jeszcze mnóstwo, wiem, że nasi przyjaciele jeszcze wrócą do Stolca, ale mam też nadzieję, że i sami mieszkańcy zaczną dbać o to miejsce niezwykłych historii, a nadzieję na to daje Piotr i jego żona Iwona, Miriam i Laura oraz kilku młodzieńców, którzy pierwszego dnia razem z nami targali zielsko.


Podsumowując: przeżyłyśmy dwa fascynujące dni, pełne emocji, ciężkej pracy i wielu odkryć. Poznałyśmy wspaniałych ludzi z pasją i pogłębiłyśmy relacje rodzinne.