Stary dom przysłupowy

fot. Grzegorz Honcek
( zapraszam do jego galerii zdjęć
na fb: https://www.facebook.com/grzesiumirsk/)

Podobno najciemniej jest pod latarnią. Przekonałam się o tym kilka dni temu, gdy dokładnie przyjrzałam się chałupie stojącej najbliżej Domku pod Orzechem. Pewnie nadal żyłabym w nieświadomości, ale obecnie w obórce mieszkają moje kozy, więc bywam tam często.

Zastanawiam się, jak to możliwe, że przechodziłam koło tego domu kilka razy w ciągu dnia i nigdy mu się bliżej nie przyjrzałam? Może dlatego, że ostatni mieszkaniec, który właśnie kilka dni temu odszedł na elizejskie pola, był człowiekiem napiętnowanym, okrytym tajemnicą. Taki, którym straszy się dzieci. Przez ostatnie lata mocno podupadł na zdrowiu, rzadko wychodził i naszym sąsiedzkim obowiązkiem stało się odwiedzanie go, sprawdzanie, czy wszystko w porządku. Nie był już ani straszny, ani groźny. Ot, stary schorowany, zniszczony życiem człowiek. O jego przeszłości i występkach krążą legendy, zrobił wiele złego, ale swoje też wycierpiał. Zmarł w samotności i opuszczeniu.
Chałupa też tak wygląda. Przycupnięta na zboczu Góry, chociaż stoi prawie przy samej drodze, to wysokie pokrzywy osłaniają ją przed ciekawskim wzrokiem. Kiedyś, lata temu mieszkało tu młode małżeństwo z trzema synami. Wówczas dom tętnił życiem. Dzieciaki miały mnóstwo szalonych pomysłow (np. spuszczały z dachu kurczęta, ucząc je latania- pomagała im moja maleńka wówczas siostra) Gospodyni dbała o dom. W maleńkich oknach wisiały bielusieńkie firanki a na parapetach pyszniła się papryczka w doniczkach. Lubiłam tu przychodzić dla rodzinnej ciepłej atmosfery. Ale byłam wówczas dzieckiem i nie w głowie było mi podpatrywanie konstrukcji domu. Potem sąsiedzi wyprowadzili się, bo wrócił z więzienia prawowity właściciel. I jego powrót okazał się dla domu tragiczny. Chałupka powoli marniała, szarzała, o desek poobłaziła farba. Sąsiad zamieszkał na pięterku w malenkim pokoiku do którego wchodziło się z wnęki w dachu. Izba połączona z kuchnią znajdująca się na parterze pozostała niezamieszkała ( w tej izbie do dziś zachowały się niemeickie płytki posadzkowe)
No dobrze, ale wróćmy do meritum. Kilka dni temu odkryłam, że owa waląca się powoli chałupa to przykład parterowego domu przysłupowego. Podobnymi cackami architektonicznymi zachwycałam się w Antoniowie, nie zauważając że mam taka perełkę pod nosem.
Dom jest parterowy z kamienną pewnie podmurówką. Dalej idą belki nośne pomalowane na zielono i zielone deski z żółtymi listwami. Nieliczne zdobienia wskazują na dbałość budowniczych o detal. Dwuspadowy symetryczny dach od południa dochodzi prawie do ziemi. To od tamtej strony wycięto w nim drzwi na strych. Dzięki temu łatwiej wrzucało się plony. Na kotlinie widziałam współczesne wykorzystanie takiej konstrukcji dachowej- na strychu urządzono pokój z przeszkolnymi drzwiami a na podeście ustawiono stolik i krzesła. Na uwagę zasługuje drewniana rynna wyciosana z jednego pnia.
Wnętrze domu ma typowe dla parterowych niemieckich chałup tego rejonu ułożenie pomieszczeń.

 Drzwi wejściowe prowadzą do długiej sieni, na końcu której znajdują się schody na strych. Z sieni wchodzimy do izby mieszkalnej usytuowanej po lewej stronie. W pierwszej części pomieszczenia mieściła się kuchnia z piecem. To tu podłoge pokrywa zdobna posadzka. Kuchnia łączy się z dużą izbą, w której toczyło się życie rodzinne. Za pokojem ukrywa się jeszcze komora pełniąca funkcję sypialni.
Prawa strona domu przeznaczona jest dla zwierząt. Do obory ożna wejśc od strony sieni albo od zewnątrz. Dalej jest jeszcze połączona z domem stodoła.
Obecnie dom popada w ruinę, ale po ocalałych detalach można domyślać się jego skromnego piękna.